Leszek Rózga
 |  |  |
 |  |  |
Leszek Rózga (ur. 1924, Zgierz) artysta zajmujący się malarstwem, rysunkiem, grafiką warsztatową, także projektowaniem graficznym.
Studia artystyczne (lata 1948 – 1954) odbył w Łodzi, w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk plastycznych, oraz w Katowicach, gdzie kontynuował naukę na Wydziale Grafiki Propagandowej, katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Artysta spotkał na łódzkiej uczelni osobowości tej miary co profesor Adam Rychtarski, Stefan Wegner, Ludwik Tyrowicz, Władysław Strzemiński. Z Władysławem Strzemińskim będzie w kontakcie również po zwolnieniu profesora z uczelni w 1950 roku. Artysta obronił dyplom w 1954 u Rafała Pomorskiego (malarstwo) i Bogusława Góreckiego (grafika książkowa).
Prace z tego czasu są ilustracjami bieżących wydarzeń. Cykl „Repatrianci” z 1954 składa się z portretów – realistycznych i trafnych w ujęciu psychiki bohaterów. Ludzie zaczynający nowe życie są pełni obaw i nadziei. Portrety wykonane szybką, mocną kreską precyzyjnie obnażają charakter postaci. W połowie lat 50 artysta angażuje się w działania Łódzkiego Związku polskich Artystów Plastyków. Powstają cykle obrazów i monotypii dotyczących Zgierza – rodzinnego miasta Leszka Rózgi. Artysta chętnie sięga po technikę olejną, prace wykonane tuszem, choćby z serii „Podwórko” cechuje świeże, reporterskie uchwycenie codzienności.
W roku 1956 Leszek Rózga bierze udział w wystawie „Ośmiu” razem z S. Fijałkowskim, L. Kowalewiczem, L. Kunką, K. Liberską, B. Liberskim, J. Nowosielskim, J. Urbanowiczem. Wystawa zorganizowana w Łódzkim Ośrodku Propagandy Sztuki była pierwszą po wojnie wystawą młodych artystów, którzy uciekali od socrealizmu i tradycyjnych rozwiązań formalnych. Obrazy z tamtego czasu cechuje nasycony, wyraźny kolor, nieznaczne deformacje, zabawa z geometryzacją przestrzeni. Pojawiają się także portrety córki artysty Małgorzaty. W 1958 artysta przyłącza się do grupy Piąte Koło, skupiającej malarzy i poetów w której oprócz niego działają również min. T. Tyszkiewicz, S. Fijałkowski, J. Nowosielski. Zainteresowania grupy koncentrują się na poszukiwaniach nowoczesnego języka plastycznej i literackiej wypowiedzi.
Lata 60 to pierwsza wystawa indywidualna (Galeria Biura Wystaw Artystycznych w Łodzi). Kreska artysty staje się nieco bardziej miękka, widać odchodzenie od realizmu, pojawia się metafora, nastrój lekko oniryczny, często niepokojący. Powstają cykle „Rudery” i „Relikty”.
Artysta doświadcza świata podczas podróży. Przemieszczanie się, poznawanie nowych miejsc, odmiennych krajobrazów, inspirujących ludzi zawsze będzie dla niego czymś niezwykle istotnym. Droga i związane z nią przeżycia znajdą odbicie w cyklach powstających przez całe życie artysty. Po podróży na Węgry w 1961 powstaje cykl rysunków „Szkice węgierskie” - pośpieszne utrwalenie ciekawego miejsca, pejzażu, sytuacji. Jednocześnie artysta kontynuuje prace nad cyklami” Rudery” i „Relikty”. W grafikach obecny jest pewien niepokój, lęk, niejasność. Być może powracają echa przeżyć wojennych twórcy, który został wywieziony do Zagłębia Ruhry, gdzie na przymusowych robotach spędził całą okupację.
W 1967 Leszek Rózga rozpoczyna pracę pedagoga w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Działa na rzecz rozwoju uczelni – razem z S. Fijałkowskim i R. Artymowskim doprowadza do otwarcia nowego Wydziału Grafiki( 1971). Pełni funkcję prodziekana a następnie kierownika Katedry Grafiki Warsztatowej.
Artysta zyskuje ogromne uznanie w Polsce i na świecie. Jest zapraszany na wystawy grafiki polskiej w min. Lugano, Niemczech, ówczesnej Czechosłowacji, Szwecji. W 1964 ma miejsce pierwsza indywidualna wystawa Leszka Rózgi w Wiedniu. Rozpoczyna cykl „Zmory” i ”Bezmiary”. Wirtuozersko rozwiązuje przestrzeń kartki, obrazu. Deformuje, zniekształca, nigdy jednak właściwie nie przekroczy granicy abstrakcji. Nadal rozwija metaforę, w dziełach dominuje melancholijna, surrealna poetyka. Koniec lat 70 to kolejne podróże – do Florencji, Norwegii i Włoch. Artysta otrzymuje wiele prestiżowych nagród i odznaczeń min. Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za osiągnięcia twórcze w dziedzinie grafiki (1971) czy Złoty Krzyż Zasługi ( 1975).
W 1977 rozpoczyna cykl „Pejzaży”, trwający aż do 1997. Artysta operuje metaforą i niedopowiedzeniem, odnosi się do malarskiej tradycji, którą zawsze będzie traktował, jako inspirację, źródło twórczo przekształcanych tematów i motywów. Po mistrzowsku prowadzona kreska z niezwykłą precyzją wydobywa kształty, niuanse, szczegóły. Artysta kontynuuje pracę na uczelni, prowadzi zajęcia z rysunku dla studentów Wydziału Grafiki Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Łodzi. W 1979 otrzymuje tytuł profesora.
Lata 80 to kolejne podróże (Hiszpania, Dania) i nowe serie dzieł. W 1982 powstaje cykl „Donkiszoteria” pokazany później w Łodzi na wystawie „Moja Hiszpania” nieco później (1986) „Dulcynejada”.
W 1990, w Galerii 86, w Łodzi zaprezentowano dzieła z cyklu „Erotyki”. Prace są świadectwem zachłannej, nieokiełznanej radości życia, zmysłowość jest tu tożsama z życiową energią i siłą. Artystę fascynuje świat starożytny, wielokrotnie „opowiada” na nowo historie bohaterów mitologii. W 1992 powstaje cykl „Egea”. Kultura basenu Morza śródziemnego jest tutaj punktem wyjścia do subtelnych, barwnych impresji. W 1994 Leszek Rózga kończy pracę na łódzkiej uczelni. Kontynuuje podróże. Interesuje się sztuką etruską. Pobyt w Toskanii inspiruje artystę do serii wyrazistych syntetycznych pejzaży. To co najbardziej charakterystyczne w przyrodzie, krajobrazie włoskim zostaje podkreślone mocną wyrazistą formą. Czystość, umiejętność pewnego uogólnienia, spowodowały, że dzieła z tego cyklu są zamkniętymi skończonymi całościami. Koniec lat 90 to u artysty skupienie na człowieku, jego miejscu w świecie, roli jaką ma do odegrania. Artysta odwiedza Izrael . Powstają cykle „Z ziemi świętej” oraz „Człowiek i ludzie”.
Twórczość Leszka Rózgi jest nieustannie inspirowana zwiedzaniem świata, doświadczaniem nieznanego. Podróżuje po Sycylii (cykl „Sycyliana”, 2000) zwiedza Polskę (cykl „Bieszczady” oraz „Kawalkada”). W 2003 powstają cykle „Gra i gracze”, „Proces” oraz „Cudowny ogród”. Artysta chętnie łączy różnorodne techniki graficzne z farbą, kredką, akwarelą, co daje bardzo interesujące, często zaskakujące efekty. Zazwyczaj posługuje się wyrazistym, intensywnym a mimo to harmonijnym kolorem. W roku 2005 powstają cykle graficzne „Otchłanie” i „Wizje”.
Twórczość z lat późniejszych określają kolejne wyprawy - do Wenecji (cykl „Wenecja”) Niemiec północnych (cykl „Z wyspy Uznam”) czy na Kretę ( cykl „Kreta”). W 2008 roku powstają grafiki z cyklu „Twarze i profile”. Śmierć żony w listopadzie 2008 spowoduje powstanie cyklu „W pustce” i „Zmory”. Ostatnie grafiki artysty koncentrują się na pełnym i dojrzałym doświadczaniu życia. Powstają prace poświęcone macierzyństwu (cykl „Matki”) czy najbliższej rodzinie artysty (cykl „Bruno”).
Leszek Rózga jest artystą o bardzo szerokim spektrum artystycznej wypowiedzi. Ceni tradycję, patrząc na nią jako gotowy rezerwuar tematów i historii, które twórczo i indywidualnie przekształca. Swoimi pracami komentuje przeżycia związane z odkrywaniem nowych miejsc, ludzi, krajobrazów i zależnych od nich uczuć i nastrojów. Właśnie owa nastrojowość, poetyczność jest tym, co możemy znaleźć w wielu pracach tego artysty. Twórczość Leszka Rózgi bywa nasycona wspomnieniami, dotyczą one czasu wojny i rzeczywistości, która była przed nią, z żydowskimi miasteczkami, ludźmi, którzy odeszli. Artysta potrafi też oglądać świat z pozycji krytycznej. Pokpiwa wówczas, dodając do prac ironiczno – humorystyczne komentarze – napisy.
Twórczość Leszka Rózgi była prezentowana na wielu wystawach indywidualnych (ok.160) i zbiorowych (ok.500) w Polsce i zagranicą.
Marta Wlazeł
strona artysty:
